The Beautified Project խումբի հիմնադիր՝ Անդրէ Սիմոնեանի հետ

Վերջերս Գլենդէյլ էր ժամանել հայկական «The Beautified Project» այլընտրանքային ռոք խմբի հիմնադիր եւ «Հայ Սուպերսթար» նախագծի արտադրող՝ Անդրէ Սիմոնեանը: 2004 թ. Լոնդոնում հիմնադրուած The Beautified Project խումբը արձանագրելով փայլուն յաջողութիւններ՝ մարտին թողարկելու է իր նոր ալբոմը:

2009 թ. Հայ Երաժշտական Մրցանակաբաշխութեան ընթացքին (Armenian Music Awards), «Լաւագոյն ռոք» (The Best Rock Album) եւ «Ձայնասկաւառակի լաւագոյն դիզայն» (Best album cover design)  անուանակարգերում The Beautified Project-ը ներկայացուեց առաջադրուած թեկնածուների շարքում:

Յիշատակելի է, որ Անդրէ Սիմոնեանի արտադրութեամբ հեռարձակուող Հայ Սուպերսթար նախագիծը եւս արժանացել է Հայաստանեան եւ արտասահմանեան հանդիսատեսի համակրանքին, որի արդիւնքում նախագիծը շահեց վերոյիշեալ մրցանակաբաշխութեան լաւագոյն հայկական երաժշտական ծրագրի մրցանակը:

Ընթերցողին ծանօթացնել քո կենսագրութեանը, բացատրելով թէ ի՞նչպէս երաժշտութիւնը դարձաւ կեանքիդ կարեւորագոյն մասնիկը:

Մանկուց իվեր սիրել եմ երաժշտութիւնը: Լսում էի տարբեր ոճերի երաժշտութիւններ: Երբ Իրանից փոխադրուեցի Անգլիա, վճռեցի աւելի լուրջ զբաղուել երաժշտութեամբ: Ուստի սովորեցի Media and Music: Media-ն ինձ հնարաւորութիւն էր տալիս աշխատանքի անցնել ապագայում, իսկ Music-ն ինձ աջակցելու էր իրականացնելու երազանքս երաժիշտ դառնալու եւ երգեր յօրինելու կապակցութեամբ: Ապա սկսեցի աշխատել մի ձայնագրման ընկերութեան համար, կապուած սովորածս Media ճիւղի հետ, սակայն դրա կողքին նաեւ նուագում էի զանազան երաժշտական խմբերում: Իսկ յետոյ սկսեցի գրել իմ երգերն ու կազմեցի The Beautified Project խումբը:

Ի՞նչպէս ծնուեց The Beautified Project խումբը եւ ինչո՞ւ այդ անունը:

Ես նուագում էի Gasoline անուամբ մի խմբի մէջ, երբ գրեցի All Alone երգը: Խմբի երգիչը ինձ առաջարկեց ձայնագրել երգը: Սկզբում ես լուրջ չընդունեցի: Ապա ինձ հրաւիրեցին ելոյթ ունենալ Հայ Գրերի Գիւտի 1600-ամեակին նուիրուած մի ձեռնարկում, որտեղ ես կատարեցի All Alone-ը: Ձեռնարկին նաեւ մասնակցում էին բազմաթիւ հմուտ երաժիշտներ: Այդ երեկոյ շատերը ինձ դիմեցին՝ հարցնելով թէ ի՞նչպէս կարող են ձեռք բերել երաժշտութեան ձայնագրութիւնը: Այդտեղ հասկացայ, որ գրել եմ մի երգ, որը սիրւում է լսարանի կողմից ու այսպիսով որոշեցի ձայնագրել այն: Երգի ձայնագրման աշխատանքների ընթացքին նաեւ գրեցի մի քանի այլ երաժշտութիւններ: Նրանք իմ առաջին երգերն էին:

Ձայնագրմանը զուգահեռ մասնակցում էի անգլերէն գրականութեան յատուկ դասընթացների, որտեղ ուսումնասիրւում էին Շեկսպիրի գործերը: Այդ օրերին պարապում էինք «Համլետ»-ը: Պիեսի մի հատուածում Համլետը, որ խելագարուած էր, այսինքն իրեն խելագարի տեղ էր դրել, իր նշանածին ասում է՝ «go to the nunnery my beautified princess»: Դասատուն բացատրեց, որ անգլերէնում գոյութիւն չունի beautified բառը, այնպէս որ դա ոչինչ չի նշանակում: Իմ դիւրս եկաւ՝ «ոչինչ» չնշանակելը: Պատճառը թէ ինչո՞ւ «project» բառը ընտրեցի, այն էր որ դեռ չունէի յստակ խումբ: Համարեա ընդհանուր երաժշտութիւնը ինքս էի նուագում, իսկ հարկաւոր եղած պարագայում, երբ չգիտէի մի նուագարան, խնդրում էի ծանօթներիս, որ նուագեն այն: Համերգները դարձեալ կատարւում էին session musician կոչուած ժամանակաւոր երաժիշտների մասնակցութեամբ: Այդպիսով խմբի անունը մնաց The Beautified Project:

Ըստ երեւոյթին՝ քո առաջին մեներգի՝«All Alone»-ի ստեղծագործման հարցում, որի խօսքերը գրուել է անգլերէնով, ներշնչման աղբիւր է հանդիսացել աշխարհահռչակ ամերիկահայ՝ Արշիլ Գորկիի կեանքն ու գործունէութիւնը: Ինչո՞ւ Գորկին:

All Alone երգի կապակցութեամբ պէտք է նշեմ, որ յատկապէս երբ տեսայ «Արարատ» ֆիլմը, մտածեցի, որ կարելի է գրել մի երաժշտութիւն, որը կլիշէ Ցեղասպանութեան երգ չլինի,այլ՝ հարցը շօշափելի լինի տարբեր մօտեցումով: Այսինքն եթէ մի ամերիկացի կամ եւրոպացի լսի երգը, հաւանաբար չի անդրադառնայ, որ երաժշտութիւնը ցեղասպանութեան մասին է, մինչեւ իսկ՝ երգի խօսքում չի օգտագործուել genocide բառը, սակայն հայ ունկնդրողը կը զգայ հայկական այդշունչը երգի մէջ:

Ի՞նչպէս «Project»-ը նոր անդամներով՝ստացաւ խումբի կերպար:

Շատ հետաքրքիր բան պատահեց: Մի օր «Օպերա»-յում նստած՝ World Cup-ի մրցութիւններն էի դիտում, երբ մի քանի նախադասութեամբ խօսքի անցայ հարեւան սեղանին նստած՝ բոլորովին անծանօթ երկուորեակ եղբայրների հետ: Միւս օրը պատահաբար նորէն հանդիպեցի այդ եղբայրներին, որտեղ ներկայացուեցինք միմեանց: Արմէնը գիթառ էր նուագում, իսկ Առլէնը՝ դաշնամուր: Պայմանաւորուեցինք հաւաքուել՝ այսպէս ասած jam անելու: Երկուորեակներին հանդիպեցի իրենց տանը, որտեղ ինձ բացայայտուեց իրենց տաղանդը: Նրանք եւս շատ հաւանեցին իմ երգերը ու այսպէս, մտածեցինք կազմել մի խումբ:

Խումբը արդէն ունէր երկու գիթառիստ ու մի դաշնակահար եւ ես երգում էի, սակայն կարիք ունէինք բաս-գիթառիստի (bassist) եւ թմբկահարի (drummer): Ներկայում, բաւականին փոփոխութիւններից յետոյ, մեր հետ են նուագում Empyray խմբի թմբկահար՝ Կորիւնը ու հայկական M.E.N.Q. խմբի բաս-կիթառիստ՝ Րաֆֆին: Արմէնը, Առլէնը եւ ես խմբի պաշտօնական անդամներն ենք,իսկ Կորիւնն ու Րաֆֆին մասնակցում են խմբին որպէս session musician-ներ:

Ինչպէ՞ս յայտնուեցիք Հայկական Երաժշտական Մրցանակաբաշխութեան Լաւագոյն ռոք ալբոմ եւ Ձայնասկաւառակի լաւագոյն դիզայնի անուանակարգերում եւ ի՞նչպէս ես գնահատում Մրցանակաբաշխութիւնը:

Ես ընդհանրապէս մրցանակաբաշխութեան գաղափարին դէմ եմ: Կարելի է ընթերցողը մտածի՝ այսպէս եմ արտայայտւում, քանի որ մրցանակ չենք շահել: Երեւակայեցէք, զանազան խմբեր ու երաժիշտներ տարիներ նեղութիւն են քաշում եւ ձայնասկաւառակ են թողարկում ու յետոյ մի անհատ այն վերը նստած որոշում է, որ նրանցից որոնք աւելի լաւ են, կամ աւելի վատ են: Այդ պատճառով ես յաճախ չեմ մասնակցում մրցանակաբաշխութիւններին:

Այս տարուայ լաւագոյն ռոք ալբոմի մրցանակը Այլինը շահեց, որը շատ լաւ երաժիշտ է եւ մենք եւս իր երկրպագուներից ենք: Թեկնածուների շարքին յայտնուելը բաւականին զարմանք պատճառեց մեզ, քանի որ չգիտէինք առաջադրուած ենք: Մեր խմբի կառավարիչը եղելութիւնը մեզ բացայայտելով՝ ասաց, որ ինտերնետով է տեղեկացել մեր թեկնածու լինելու մասին ու այդ զարմանալի էր մեզ համար, թէ ի՞նչպէս առանց դիմելու՝ յայտնուել ենք երկու անուանակարգերում: Իհարկէ Հայ Սուպերսթար նախագծի թեկնածուութեան մասին գիտէի, սակայն՝ The Beautified Project-ի թեկնածուութեան կապակցութեամբ ոչոք չէր տեղեկացրել ինձ:

Ո՞րքան ծանօթ ես տեղի ռոք խմբերի հետ ու ի՞նչպէս կը գնահատես նրանց գործունէութիւնը՝ համեմատելով Հայաստանում բեմ բարձրացող նմանատիպ խմբերի հետ:

Իմ ամենասիրած՝ Լոս Անջելըսից ծնունդ առած հայկական խումբը «The Apex Theory»-ն է, իսկ՝ խմբի թողարկած առաջին ալբոմը՝ «Topsy-Turvy»-ին ամենասիրածս ալբոմներից մէկն է: Այդ կարծիքին եմ, ոչ միայն այն պատճառով, որ խմբի անդամները հայ են: Բոլոր ալբոմների մէջ, որոնց լսել եմ կեանքիս ընթացքին, այդ ալբոմը մեծ արժէք է ներկայացնում ինձ համար: Իհարկէ՝ աւելի եմ գնահատում ստեղծագործութիւնը, քանիոր հայ է ստեղծել այն, սակայն ինձ համար միեւնոյնն կը լինէր, եթէ այն բոլորովին օտարազգի պատկանէր:

Համեմատութեամբ՝ պարզ է, որ այստեղի խմբերը աւելի ժամանակակից ոճով են նուագում, քանի որ ամերիկեան շուկայի հետ շփման մէջ են: Հայ [Հայաստանի] ռոք երաժիշտները շատ տաղանդաւոր են, բայց ոճի իմաստով այնքան ժամանակակից չեն, ինչքան Ամերիկայում են: Այսինքն՝ երբ թողարկեցինք մեր ալբոմը, Հայաստանում այդ ոճի մէջ չկային նմանատիպ օրինակներ, միւս խմբերը նուագում էին աւելի կլասիկ ռոքի ոճով: Պէտք է նշեմ, որ Հայաստանում The Beautified Project-ի ալբոմը զանազան երաժշտական ոճերի մէջ, առաջինն էր, որ թողարկւում էր ամբողջովին անգլերէն լեզուով, այնպէս որ մինչ այդ՝ չէր ձայնագրուել որեւէ անգլերէն ալբոմ:

Արդեօք ձեր ապագայ ծրագրերում նախատեսո՞ւմ էք ելոյթ ունենալ Միացեալ Նահանգներում, ի մասնաւորի Լոս Անջելըսում:

Դա մեր ամենամեծ նպատակներից է՝ յատկապէս նկատի առնելով, որ Մարտին թողարկելուենք մեր նոր ալբոմը, որով մենք այս խմբի շրջանակում կունենանք ստուդիայում ձայնագրուած երկու պաշտօնական ալբոմներ եւ հինգ-վեց տեսահոլովակներ: Դա նշանակում է, որ արդէն ժամանակն է դուրս գալու հայկական սահմաններից ու փորձել Եւրոպայի, Ամերիկայի կամ որոշ մերձաւոր արեւելեան երկրների շուկաները: Ես այդ ուղղութեամբ աշխատում եմ: Այդ նպատակով մեզ հարկաւոր է գտնել հովանաւորներ, որպէսզի ուղղակի մեր վրայ չառնենք այդ գումարային ռիսկը:

Ուրեմն լրջօրէն մտածում էք, ՄիացեալՆահանգներում համերգներ կազմակերպել ու սկաւառակներ թողարկել:

Այո: Մենք պէտք է հայկական շուկան ունենանք որպէս յենարան, սակայն նաեւ կամենում ենք մուտք գործել ամերիկեան կամ անգլիական շուկան, քանի որ մեր երաժշտութիւնը կատարում ենք ամբողջովին անգլերէնով: Այդ իմաստով ոչ մի պատճառ չեմ գտնում, որ մեր երաժշտութիւնը չաշխատի ամերիկեան շուկայում:

Իսկ այդ նպատակին հասնելու համար ի՞նչ հիմնական քայլեր էք առել կամ առնելու:

Այստեղ մենք մի քանի ձայնագրման ընկերութիւնների հետ կապերի մէջ ենք: Հայկական շուկայի կապակցութեամբ մեզ անչափ աջակցեց ու մեր աշխատանքը գնահատեց ARTN հեռուստաընկերութիւնը, օրուայ ընթացքին մի քանի անգամներ ցուցադրելով մեր տեսահոլովակները, այնպէս որ այսօր շատերը facebook-ով կամ մեր ինտերնետային կայքէջով (http://www.thebeautified.com/) կապ են հաստատում մեզ հետ՝ խնդրելով մեզ համերգ կազմակերպել այստեղ: Ինձ թւում է, որ ARTN-ի առած այս քայլի շնորհիւ, եթէ փորձենք հենց վաղը ելոյթ ունենալ այստեղ, կունենանք առնուազն մի քանի հարիւր երկրպագուներ՝ լցնելու համար մի ամբողջ սրահ:

Իսկ այստեղ ձեր երկրպագուները ի՞նչպէս կարող են ապահովել խմբի ձայնասկաւառակները:

Գլենդէյլում մեր ձայնասկաւառակները վաճառւում են «Ապրիլ» եւ «Սարդարապատ» գրախանութներում:

Ի՞նչ խօսքով կը ցանկանայիր եզրափակել այս հարցազրոյցը։

Կը կամենայի, որ տեղի հայ երիտասարդները լինէին աւելի հետաքրքրուած հայկական հեռուստաալիքներով: Գլենդէյլում եղածս օրերին յաճախ է պատահել, որ ոչ-երիտասարդ անձեր մօտեցել ու հարցեր են տուել Սուպերսթարի կապակցութեամբ: Լաւ կը լինի, որ Հայաստանից հեռարձակուող հետաքրքիր ծրագիրները կամ հայրենիքում աշխատող խմբերը աւելի մեծ ուշադրութեան արժանանան տեղի հայ երիտասարդութեան կողմից: Վերջիվերջոյ եթէ հայ ենք, պէտք է նաեւ հետաքրքրուենք Հայաստանի ներկայ կեանքով: Նկատելի է, որ այստեղ 15-17 տարեկան հայ երիտասարդներին այնքան չի հետաքրքրում թէ Հայաստանում ապրող իրենց տարեկիցները ինչո՞վ են զբաղւում կամ ի՞նչ ծրագիրներ կան իրենց համար: Այսպիսով հետզհետէ կտրւում է յաջորդ սերունդի կապը Հայրենիքից:

Հարցազրոյցը նաեւ տպագրւել է «Օրակարգ» ամսաթերթում:

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Մարտ 2010, Ե տարի, թիւ 52, էջ 7

Հարցազրոյց Գլենդէյլի հրշէջ՝ Փաթրիք Համբարչեանի հետ

Այս տարի Գլենդէյլի Հրշէջ բաժանմունքի տարեկան պարգեւատրման ճաշկերոյթին մեծարուեցին հրշէջային կազմի երեք ծառայողներ: Այդ անձանց շնորհիւ Օգոստոս 3-ի պատահարին մահից էր փրկուել հայազգի հրշէջ՝ Փաթրիք Համբարչեանը, որ գործուղուել էր չեզոքացնելու բռնկուած հրդեհը Chilton Drive-ում գտնուող մի բնակարանում:

Կենսագրութիւն

Ծնուել եմ 1982 թ. Մարտ 16-ին, Գլենդէյլում եւ մինչ օրս ապրում եմ նոյն քաղաքում: Նախնական կրթութիւնս ստացել եմ Շամլեան Ազգային վարժարանում, Լինքոլն տարրական դպրոցում, ապա Րոզմանթ միջնակարգ դպրոցում եւ Քրեսենթա Հովիտի վարժարանում: Այն շարունակել եմ Գլենդէյլի Հանրային եւ Լոս Անջելըսի քոլեջներում:

Հայրս ու մայրս ինձ խորհուրդ էին տալիս առեւտրով զբաղուել, սակայն այդ թեմաները ինձ չէին հետաքրքրում: Սկզբում, երբ որոշեցի հրշէջ դառնալ, չգիտէի թէ ինչ պէտք է անել կամ ինչ դասընթացներ պէտք է անց կացնել: Մի օր բանախօսութեան (speech) դասարանում խօսուեց հրշէջ ծառայութեան մասին, որը բաւականանին լուսաբանեց ինձ:

Սկզբում EMT-ի (Emergency Medical Technician) դասընթացներ անց կացրեցի եւ սկսեցի աշխատել շտապ օգնութեան ինքնաշարժի մէջ: Արժանանլով Հայ-ամերիկեան առեւտրի պալատի (Armenian American Chamber of Commerce) կրթաթոշակին՝ 2004-2005 թուականներին յաճախեցի Գլենդէյլի Հանրային Քոլեջի Հրշէջ Ակադեմիան (Fire academy): Աւարտելուց յետոյ՝ մեկնեցի paramedic school՝ միաժանակ կամաւոր աշխատելով Սան Գաբրիէլի Հրշէջ բաժանմունքի շտապ օգնութեան բաժնում: Աւարտելով paramedic school-ը՝ 2007 թուեկանին հրշէջի պաշտօնում աշխատանքի հրաւիրուեցի Գլենդէյլի Հրշէջ բաժանմունքի կողմից: Վեց ամիս զբաղուեցի հրշէջ Էնջինի, իսկ յաջորդ վեց ամիսը՝ ինքնաշարժի պատասխանատւութեամբ: Ապա փոխադրուեցի Engine 27 ստորաբաժինը, որտեղ մինչ օրս աշխատում եմ:

Ինչո՞ւ նախընտրեցիր հրշէջ դառնալ

Կեանքումս միշտ փափագել եմ օգնել նրանց, ովքեր օգնութեան կարիքն ունեն: Երբ անդրադարձայ, որ հրշէջ բաժնում ծառայութիւնը հիմնուած է միայն ու միայն մարդկանց օգնելու գաղափարի վրայ, հասայ այն եզրակացութեան, որ սա է լինելու իմ աշխատանքի ասպարէզը:

Ընտանիքդ ինչպէ՞ս վերաբերուեց, երբ բացայայտեցիրքո մտադրութիւնը:

Սկզբում ծնողներս հակառակում էին: Նրանց համար անհասկանալիէր, թէ ինչու եմ կամենում կեանքս ուրիշի համար վտանգի ենթարկել: Ընտանիքիս փափագն էր ինձ տեսնել բժշկի, փաստաբանի կամ գործարարի, պաշտօնում: Ծնողներս հանգիստ չունդնեցին որոշումս: Տարիներ տեւեց մինչեւ համոզուեցին:

Շիլթընի դէպքի մասին պատմիր

Մենք գործուղուեցինք դէպքի վայրը, որտեղ այդ բնակարանը հրդեհի էր մատնուել: Երբ դրսից ուսումնասիրեցի, երկրորդ յարկում մի թեթեւ կրակ նկատեցի: Գործընկերս՝ Քեւինի հետ հասանք տան դռան: Մասքերը դրեցինք, հարմարուեցինք իրավիճակին ու ներսմտանք: Բարձրացանք երկրորդ յարկաբաժինը: Որեւէ տեսանելիութիւն չկար, այնպէս որ ոչինչ չէինք տեսնում: Դէպի առաջ շարժուեցինք, ես ու գործընկերս փոխեցինք մեր դիրքերը: Նա ծորակը ինձ յանձնեց: Անչափ շոգ էր, այնպէս որ կարելի էր ջերմութիւնը ձեռքերի վրայ զգալ: Որոշեցի մի քանի քայլ յետ գնալ: Աւելի հեռուից հնարաւոր կը դառնար հրդեհը ամբողջովին չեզոքացնել: Սկսեցի յետ շարժուել: Յանկարծ գործընկերս աստիճաններից վայր ընկաւ ու իր հետ միասին քաշեց խողովակը, որը բռնել էր: Ես դեռ վերնայարկում էի: Մէջքս հենեցի տանիքի մի հատուածին ու շրջուեցի: Բարձրաձայն կանչում էի իրեն: Որոնում էի նրան, սակայն չէի գտնում: Շոգը աւելի ու աւելի էր սաստկանում: Սկսեցի թեթեւ այրուել: Կարողանում էի կրակի ջերութիւնը ուսերիս ու ձեռքերիս վրայ զգալ: Փորձեցի գնալ միւս կողմը: Բոցերը կատաղօրէն գլխավերեւս պտտում էին: Կրակը բոսկլտում էր ուսերիցս վեր: Յանկարծ լսեցի տղերքի ձայնը, որ ինձ կանչում էին: Սկսեցի իրենց ձայնի ուղղութեամբ շարժուել: Մենք հանդիպեցինք միմեանց եւ սկսեցինք աստիճանները վայր իջնել:

Ձեռներս ու մէջքս՝ ուսերից մինչեւ գօտնատեղ այրուել էին: Երկու շաբաթ հիւանդանոց մնացի: Մորթիս այրուածքները վերաբուժելու նպատակով երկու մաշկի փոխպատուեստում ընդունեցի, առաջինը վերցուած մի այլ անձից, իսկ երկրորդը՝ իմ ոտքի մաշկից:

Ինչպէ՞ս ես գնահատում Կապիտան Քեն Մաք-Նիւի, Ջան Վաշինգթոնի եւ Շան Օ-Քանըրի կատարածը՝ քեզ փրկելուգործում:

Նրանք աստիճաններին իմ գործընկերին, որ վայր էր ընկել, գտան: Տղերքը փողրակի հետքը բռնելով՝ աստիճանները վեր բարձրացան: Նրանք դիմակայելով հրդեհին՝ փորձում էին յետ մղել բոցերը, քանի որ շէնքի ամբողջ տանիքը կրակի էր մատնուած: Գործընկերս Քեւինը նրանց ասաց, որ Փաթրիքը վերնայարկում է: Ապա նրանք սկսեցին բարձրաձայն աղմկել իմ անունը եւ ես սկսեցի ձայնի ուղղութիւնը բռնել: Ճանապարհին հանդիպեցի Ջան Ջէյ Վաշինգթոնին: Ես ու Ջանը միասին հրշէջ ակադեմիա ենք յաճախել: Մենք միմեանց ճանաչում էինք: Իհարկէ նախապէս չէի հանդիպել Կապիտան Մաք-Նիւին: Ես գնահատում եմ իրենց կատարածը: Նրանք հրաշալի հրշէջներ են ու ես երախտապարտ եմ եւ ուրախ: Երւակայեցէք, որ այրուած են ձեր ձեռքերը եւ չէք կարողանում ռադիոկապ հաստատել, ու յանկարծ մի անձնաւորութիւն օգնութեան է հասնում՝ ելքի ճանապարհը ցոյց տալով:

Պատահարից յետոյ կամենո՞ւմ ես նորէն նոյն աշխատանքով զբաղուել:

Իհարկէ՝ այո: Հէնց հիւանդանոցում եղած օրերին վճռական էի՝ վերադառնալ աշխատանքի: Երկու շաբաթից նորէն պէտք է անցնեմ աշխատանքի: (հարցազրոյցը կատարոուել է 2009 թ. հոկտեմբերին: Այսօր Փ. Համբարչեանը վերականգնելով առողջութիւնը՝ շարունակում է աշխատանքը հրշէջ բաժանմունքում:)

Արդեօք ունե՞ս հայ ընկերներ, որոնք ծառայում են հրշէջ բաժնում:

Րաֆֆի Բչաքչեանը եւ Առնօ Աւաքեանը աշխատում են Փասադինայի հրշէջ բաժանմունքում: Մենք միասին հրշէջ ակադեմիա ենք յաճախել: Հետաքրքիր մի բան պատմեմ: Դէպքի պահին Րաֆֆին Փասադինայի կայանում աշխատանքի էր: Նա գիտէր, որ իմ կայանի խումբը գործուղուել է հրշիջելու: Յանկարծ նա րադիոհաղորդակապից լսում է, որ մենք՝ երկու հրշէջներս այրւել ենք: Անմիջապէս զանգահարում է Առնօյին, որը այդ պահին տանն էր: Առնօն շտապում է հիւանդանոց, որտեղ փոխադրել էին ինձ: Առնօյին տեսնելուն պէս խնդրեցի շտապ ծնողներիս մօտ գնայ, պատմի պատահածի մասին եւ ուղեկցի նրանց հիւանդանոց: Սա շատ օգնեց, որպէսզի ծնողներս խուճապիչմատնուեն:

Ի՞նչ նշանակութիւն ունի, եթէ կեանքդ վտանգի ես ենթարկում ուրիշին փրկելու համար:

Ես մահից չեմ վախենում, չեմ էլ կամենում մահանալ կամ անտեղի իմ անձին վնաս պատճառել: Իհարկէ որոշակի պայմաններում կեանքս վտանգի կենթարկեմ՝ օգնելու այն անձանց, որոնք արտակարգ իրավիճակում են: Եթէ չկայ օգնելու հնարաւորութիւն, չեմ ուզել անձս վտանգի ենթարկել: Ինչ անցաւ այն օրը, պատահականութիւն էր: Մենք շտապ առաջ շարժուեցինք ու խճճուեցինք այդ արտակարգ իրավիճակում: Բայց եթէ իմանայի, որ մի հոգի այնտեղ բանտարկուել է բոցերի մէջ ու դեռ նրան փրկելու հաւանականութիւն կայ, բոլոր սպառնալիքներով հանդերձ կը դիմէի վտանգի:

Ինչպէ՞ս կուզես եզրափակել հարցազրոյցը։

Հայ ընտանիքները ընդհանրապէս այն կարծիքին են, որ հրշէջային, ոստիկանական կամ նման հիմնարկներում ծառայելը չի կարող յարմար ընտրութիւն լինել իրենց զաւակի համար: Սակայն՝ հարկաւոր է ծնողները յարմարուեն ու սատար կանգնեն իրենց զաւակին, եթէ նա վճռակամ է նման բնագաւառում աշխատանքի անցնելու համար: Ցանկանում եմ սրտիս խօսքը փոխանցել ընթերցողին, քանի որ այդ բոլորը ինձ շատ դժուար անցաւ:

Այսօր հրշէջ բաժանմունքը հայ աշխատողների կարիքն ունի: Երբ շտապ օգնութեան ենք յաճախում մի հայ ընտանիքի եւ հաղորդակցւում ենք հայերէնով, դա խուճապի ու վախի մատնուած մարդկանց բաւականին հանգստացնում է: Իհարկէ Հրշէջ բաժանմունքի ծառայողները իրենց գործում շատ հմուտ են, մինչեւ իսկ նրանցից ոմանք մի քանի նախադասութիւններ հայերէն գիտեն ու փորձում են սովորել մեր լեզուն: Հրշէջ բաժնում ծառայելը աշխատանքի հիանալի ասպարէզ է խոստանում որեւէ երիտասարդի համար: Այստեղ աշխատանքի անցնելով բարձր հարստութեան չէք հասնի, սակայն վստահ եղէք, երբէք չքաւորութեան դուռն էլ չէք ընկնի: Դուք կունենաք ձեր միջակ ու չափաւոր ապրուստը:

Հարցազրոյցը նաեւ տպագրւել է «Օրակարգ» ամսաթերթում:

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Յունւար 2010, Ե տարի, թիւ 51, էջ 9

Գլենդէյլի Կենտրոնական Գրադարանի Ցեղասպանութեան Յիշատակման Հաւաքածոյ

620-ից աւել գրքեր պարունակող ցեղասպանութեան արխիւում պահպանւում են Հայոց Ցեղասպանութեան նուիրուած՝ շուրջ 150 գրքեր

(Լուսանկար՝ Էրւին Եաղուբեանի)

2003 թւականի Ապրիլ 21-ին, Գլենդէյլի Կենտրոնական Հանրային Գրադարանում բացուեց ցեղասպանութեան նուիրուած յատուկ բաժին՝ Genocide Memorial Collection անուամբ, որը մէկ յարկի տակ էր հաւաքել 20 եւ 21–րդ դարերին մարդկութեան դէմ իրագործուած ցեղասպանութիւնների վաւերագրող փաստերը, ներառեալ գիտական փաստագրական գրքեր, յուշագրեր ու ֆիլմեր (video եւDVD): Բացումը կատարուեց Քաղաքապետարանի նախաձեռնած Հայոց Ցեղասպանութեան յիշատակման նուիրուած Ապրիլեան ձեռնարկների շարանին:

Յիշատակելի է, որ 2001 թուականի Յուլիս 5-ին, Գլենդէյլի Քաղաքային խորհուրդը Հայոց Ցեղասպանութեան յիշատակման հարցով 30 քաղաքացիներից կազմեց (The Citizens’ Memorial Advisory Committee խորհրդակցական յանձնախումբ, որն իր նիստերի արդիւնքում Յուլիսի 31-ին Քաղաքային խորհրդին ներկայացրեց ցեղասպանութեան հաւաքածոյի ստեղծման գրաւոր առաջադրանքը:

Այսպիսով Գլենդէյլի Հանրային գրադարանին յանձնարարուեց կազմել պատկան արխիւը՝ բովանդակութեամբ նկատի առնելով ՄԱԿ-ի, Ցեղասպանութեան յանցագործութիւնը կանխելու եւ դրա համար պատիժսահմանելու մասին ընդունուած կոնվենցիայի երկրորդ յօդուածի, ցեղասպանութեան (Genocide) հասկացութեան սահմանումը: Ըստ այդ յօդուածի՝ «... ցեղասպանութեան տակ հասկացւում են հետեւեալ գործողութիւնները, որոնք կատարւում են որեւէ ազգային, էտնիկական, ցեղային կամ կրօնական խումբ որպէս այդպիսին լիովին կամ մասամբ ոչնչացնելու մտադրութեամբ.

ա) նման խմբի անդամներիսպանութիւնը,

բ) նման խմբի անդամներին մարմնական լուրջ վնասուածքներ կամ մտաւոր խանգարում պատճառելը,

գ) որեւէ խմբի համար կանխամտածուած այնպիսի կենսապայմանների ստեղծումը, որոնք նախորոշուած են նրան լիովին կամ մասամբ ֆիզիկապէս ոչնչացնելու համար,

դ) նման խմբի միջավայրում մանկածնութիւնը կանխելու նպատակով նախորոշուած միջոցները,

ե) երեխաների բռնի յանձնումը մարդկանց մի խմբից միւսին»:

Այդ հիման վրայ գրադարանի առաքելութեան մէջ է մտնում հաւաքածուն հարստացնել ոչ միայն հրեաների Հոլոկոստին կամ Հայոց Ցեղասպանութեանը վերաբերող փաստագրերով, այլ նաեւ՝ այն բոլոր վաւերագրերով, որոնք ներառում են աշխարհի որեւէ անկիւնում իրագործուած կամ իրագործւող ցեղասպանութիւնների հարցը: Սոյն մտածողութեան շնորհիւ է, որ այսօր գրադարանում պահպանւում են գրքեր, որոնք Հոլոկոստի եւ Հայոց Ցեղասպանութեան թեմայից զատ, ընդգրկում են, որպէս օրինակ, Գուատեմալայում (1968-96 թթ.), Բանգլադեշում (1971 թ.), Կամμոջայում (1975-78 թթ.), Արեւելեան Տիմորում (1974-99 թթ.), Բոսնիայում (1992-95 թթ.), Չինաստանի Նանքինգում (Երկրորդ աշխարհամարտ) եւ Տիբեթում, Ռուանդայում (1994 թ.) եւ Սուդանի Դարֆուրում (2003 թ.) տեղի ունեցած դառն իրադարձութիւնները:

Գրադարանի Genocide Memorial Collection-ում Հայոց Ցեղասպանութեան վերաբերող արխիւը սկսեց զգալիօրէն հարստանալ 2006 թուականից, երբ գրադարանը աշխատանքի հրաւիրեց Էլիզաբէթ Գրիգորեանին: Գրիգորեանի ջանքերի շնորհիւ, գրադարանի հայկական բաժինը, ցեղասպանութեան հաւաքածոյի հայկական արխիւը ճոխացուեց թէ քանակով եւ թէ որակով: Սկզբում Հայոց Ցեղասպանութեան արխիւում պակասում էին անգլերէնով գրող հայ հեղինակների ստեղծագործութիւնները: Այդ պակասը լրացնելու նպատակով՝ գրադարնը սկսեց գնել սոյն գրողների գրքերը: Արդիւնքում այսօր արխիւը հարուստ է թէ՛ հայերէն եւ թէ՛ անգլերէն գրքերով:

Այսօրուայ տուեալներով Գլենդէյլի Կենտրոնական գրադարանի ցեղասպանութեան բաժնում պահպանւում են 620-ից աւել գրքեր: Շուրջ 150 գրքեր պարունակում են Հայոց Ցեղասպանութեան թեման, որոնցից կէսըանգլերէն են:

Գրադարանի ցեղասպանութեան բաժինը ունի իր որոշակի այցելուները: Այս բաժնով հետաքրքրւում են մասնաւորապէս ուսանողները: Գրիգորեանի համաձայն USC, UCLA եւ Northridge համալսարաններից (որոնք ունեն հայագիտական կամ Armenian studies բաժին) յաճախ ուսանողներ են դիմում հայկական արխիւից օգտուելու համար: Դպրոցական աշակերտութիւնը (մասնաւորապէս հայկական դպրոցների) նաեւ կազմում է այցելուների նշանակալի բաժինը: Հայ աշակերտները գրադարան են դիմում, նամանաւանդ երբ՝ իրենց յանձնարարւում է որեւէ ազգային թեմայի շուրջ նիւթեր կազմել ու ներկայացնել: Պէտք է նշել, որ ցեղասպանութեան բաժնի այցելուների թիւը ամբողջ տարուայ ընթացքում շարունակական մեծ քանակ չի կազմում, այլ աճում է միայն Մարտ եւ Ապրիլ ամիսներին՝ զուգահեռ Հայոց Ցեղասպանութեան յիշատակման օրերին, իսկ դրանից յետոյ զգալիօրէն նուազում է այցելուներիթիւը:

Վերոյիշեալ արխիւը հասանելի է բոլորին: Հետաքրքրուողները կարող են գրքերը տեղում ընթերցել կամ անվճար անդամագրուելով փոխ առնել: Գրադարանը գտնւում է հետեւեալ հասցէում (ցեղասպանութեան հաւաքածուն տեղադրուած է առաջին յարկում):

Glendale Central Library

222 E. Harvard St.

Glendale, CA, 91205

Գրադարանի աշխատանքային ժամերն են.

Monday-Thursday, 10 a.m. to 8 p.m.

Friday-Saturday 10 a.m. to 6 p.m.

Sunday 1-5 p.m:

Այս յօդւածը նաեւ տպագրւել է «Օրակարգ» ամսաթերթում:

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Յունւար 2010, Ե տարի, թիւ 51, էջ 8

Վիլսըն Մինի-Փառքը՝ Գլենդէյլահայ տարեցների զբօսայգին

Հանրածանօթ զբօսայգի է դարձել Վիլսըն եւ Ադամզ պողոտաների խաչմերուկում (1101 E.Wilson Ave.) գտնօւող Վիլսըն Մինի-Փառքը (Wilson Mini Park): Տարիներ այն հանդիսացել է հայ տարեցների հանգստի եւ զբօսանքի վայր: Տեղեկատուական մի կայքէջ մէկօրեայ շրջագայութեամբ Գլենդէյլ ժամանած այցելողներին, որոնք ցանկանում են ծանօթանալ հայ համայնքի հետ, առաջարկում է այցելել նախ՝ Վիլսոն Մինի-Փառքը, ապա՝ հայկական ճաշարանները, արւեստասրահներն ու վաճառատները: Սոյն կայքէջը ակնարկում է. «Ձեր շրջագայութեան օրը սկսէք Վիլսոն Մինի-Փառքից, որով ձեզ հնարաւորութիւն կը տրուի՝ այցելել հայ տարեց սերունդի ամենաընդունուած զբօսատեղիներից մէկը»:

Ամէն օր, շաբաթական եօթ օր, համարեայ արեւածագից մինչեւ մայրամուտ հայ տարեցները հաւաքւում են՝ դրացիներին ու ընկերներին հանդիպելու, միմեանց հետ զրուցելու եւ խաղաթղթեր կամ նարդի խաղալու: Առաւօտեան ժամերին ընդհանրապէս հաւաքւում են տղամարդիկ, իսկ երեկոյեան նրանց միանում են կանայք: Ընդհանրապէս անկախ օրւայ ժամից՝ սեղաններն ու նստարանները զբաղուած են լինում: Ունենալով մանուկներին յատկացուած խաղավայր, Վիլսըն զբօսայգին նաեւ հետաքրքրում է անչափահասներին, սակայն՝ այցելուների մշտական մեծամասնութիւնն է կազմում տարեց խաւը:

Ինչպէս անունից է յայտնւում, Վիլսըն զբօսայգին տարածութեամբ ընդարձակ չէ (մակերեսով ընդամէնը 0.3 ակր է), սակայն փոքր տարածքը եւ սահմանափակ նստարանները չեն խանգարում տարեցներին: Նրանցից ոմանք փորձում են նստել կամ յենուել ցանկապատին, իսկ ոմանք երկար ժամանակ մնում են կանգնած:

Վիլսըն զբօսայգում հայերէնը հաղորդակցուելու միակ ընդունուած լեզուն է: Այստեղ կարելի է ունկնդրել հայերէն լեզուի զանազան բառբառներ, որոնք հիմնականում խօսւում են Իրանի՝ Ատրպատականում, Նոր Ջուղայում, Չհարմահալում եւ Փերիայում կամ Հայաստանի գաւառներում:

Վիլսըն զբօսայգին ունի իր իւրայատուկ կանոնները, որոնք բանաւոր գրուել ու գործադրւում են տարեցների կողմից: Եթէ առաջին անգամ լինելով ժամանէք սոյն զբօսայգին, չէք կարող խուսափել յաճախակի այցելուների պրպտող նայուածքներից ու հետախուզական հարցումներից: Եթէ փորձէք խանգարել տարեցների խաղը կամ զրոյցը՝ հարցումներ տալով, ապա զարմանքով կը ճաշակէք նրանց ցասում զայրոյթն ու անհասկանալի բողոքը: Ինտերնետային մէկ կայքէջում մի այցելուայսպէս է նկարագրել իր տպաւորութիւնը. «Զբօսայգում տեղադրուած է ցուցանակ, որը արգիլում է ծխելը, սակայն պարզօրէն կը տեսնէք, որ տարեցները ծխախոտ, չուբուխ կամ ղայլան են ծխում»:

(Լուսանկարներ՝ Էրւին Եաղուբեան)

Յօդւածը նաեւ տպագրւել է «Օրակարգ» ամսաթերթում:

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Դեկտեմբեր 2009, Ե տարի, թիւ 50, էջ 6

Ամերիքանայի Տօնածառը

Հանդիսաւոր արարողութեամբ միացւեցին Ամերիքանայի Ամանորեան տօնածառի լոյսերը

Հինգշաբթի, Նոյեմբեր 20-ի երեկոյեան Բրանդ Պողոտայում գտնուող Ամերիքանայի շրջափակում հաւաքուել էր հոծ μազմութիւն՝ մասնակցելու համար տօնածառի լոյսերի հանդիսաւոր միացման երկրորդ տարեկան արարողութեանը (Second Annual Christmas Tree Lighting):

110 ոտք երկարութեամբ եղեւնին կանգնեցուել է Ամերիքանայի հրապարակի հարաւ-արեւմտեան անկիւնում, որտեղ էլ գտնւում է կինոթատրոնի շէնքը: Ծառը զարդարուած է հազարաւոր էլեկտրական լամպերով, ոսկեզօծ շարիկներով ու այլ զարդերով: Եղեւնին զարդարելու համար օգտագործուել են 10 հազարլամպեր եւ 15 հազար զարդարանքներ: Նաեւ զարդարուել են հրապարակի բոլոր ծառերը էլեկտրական լուսաշղթաներով ու լամպերով:

Արարողութեան համար նախատեսուել էին երաժշտական ելոյթներ՝ OneRepublic խմբի, Drew Seeley-ի, The Russian Tenors-ի մասնակցութեամբ: Նախատեսուած ծրագրերի շարքում նաեւ ելոյթ ունեցան Sean եւ John եղբայրները «tap» պարարւեստով: Ձմեռ պապիի մուտքը խանդավառութիւն պատճառեց բազմութեանը: Իսկ ձեռնարկիաւարտին տօնածառի լոյսերի միացման հետ միաժամանակ տեղի ունեցաւ հրավառութիւն:

Մասնակիցները, նամանաւանդ մանուկները, անտարբեր չանցան հրապարկի միւս անկիւնում կանգնեցուած Ձմեռ պապիի տնակից, որն իր արտաքին տեսքով ու զարդարուած լոյսերով հրաւիրում էր անցորդին այցելելու եւ նկարահանուելու: Տնակում Ձմեռ պապին ջերմօրէն ընդունում էր բոլոր մանուկներին, որոնք ցանկանում էին նկարահանւել իր գրկում կամ ծնկին նսատած:

Լուրը նաեւ տպագրւել է «Օրակարգ» ամսաթերթում:
«Օրակարգ» ամսաթերթ, Դեկտեմբեր 2009, Ե տարի, թիւ 50, էջ 1

Գլենդէյլն իր բազմազանութեամբ տօնեց Միասնութեան Փառատօնը

Կիրակի, Հոկտեմբերի 11-ին, Գլենդէյլի Բրանդ պողոտայում, Քալիֆորնիա եւ Լեգզինգթոն պողոտաների հատուածում, հազարաւոր քաղաքցիներ համախմբուել էին՝ միասնաբար տօնելու «Գլենդէյլի 8-րդ Տարեկան Միասնութեան Փառատօն»-ը (the 8th Annual Glendale Unity Fest): Քաղաքի գրեթէ բոլոր մշակութային ներկայացուցիչները առիթն ունեցան՝ ներկայացնելու իրենց հին ասիական, լատինոամերիկեան ու եւրոպական արմատներիցելած աւանդոյթն ու պատմութիւնը՝ երգի, պարի, խոհանոցի եւ ձեռքարուեստի ընդմիջից:

Փառատօնի առիթով զանազան խմբեր հանդէս եկան իրենց մշակոյթին յատուկ պարարուեստով ու երգարուեստով: Հաւայական, չինական, սկանդինաւական, կելտական, մեքսիկական եւ կորէական պարային ու երաժշտական ներկայացումների կողքին՝ հանդիսատեսի բուռն ծափահարութեան եւ բարձր գնահատման արժանացաւ հայկական պարարուեստի ներկայացուցիչ՝ «Համազգային»-ի «Նայիրի» պարախմբի կատարումները: Հայկական երաժշտութեան ներքոյ՝ ազգային տարազով ու ներդաշնակ շարժումներով հայազգի պարողները բեմահարթակ բարձրացան՝ խանդավառութիւն պատճառելով ներկաներին: Այս տարուայ միւս հայկական խումբը Մակիի մանկական խումբն էր, որ իր խնամուած ելոյթով ներկաների գնահատանքին արժանացաւ:

Յատկացուած տաղաւարներում պատրաստւում եւ մատակարարւում էին միջ ազգային խոհանոցի ճաշատեսակներ եւ ուտեստեղէններ, վաճառւում էին բազմազան բոյսեր, ծաղիկներ, հատապտուղներ, պտղատեսակներ եւ այլ գիւղատնտեսական օրգանական արտադրանքներ, թխուածքներ, չորեղէններ, թարմ ծովամթերք եւ ինչուչէ նաեւ՝ զանազան մշակոյթների գեղարւեստական ձեռարուեստի արտադրանքներ: Մանուկների համար նախատեսուած էին հետաքրքրական ու զուարճալի ծրագրեր: Նրանց յատկացուել էին խաղատեղեր: Ցանկացողները կարող էին պոնի ձիեր հեծնել: Ընտանի անասունների վանդակում երեխաները կենդանիների հետ մօտիկից շփւում եւ խաղում էին:

Գլենդէյլի 8-րդ Միասնականութեան փառատօնը հովանաւորել էին մի շարք հայկական կազմակերպութիւններ, դրանց շարքում՝ Գլենդէյլ-Կապան Քոյր Քաղաքների Միութիւնը, «Օրակարգ», «Մասիս» եւ «Ասպարէզ» պարբերաթերթերըեւ «Հորիզոն» Հեռուստաընկերութիւնը:

(լուսանկարներ՝ Էռւին Եաղուբեան)

Նիւթը նաեւ տպագրւել է «Օրակարգ» ամսաթերթում:

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Նոյեմբեր 2009, Ե տարի, թիւ 49, էջ 6

Ոստիկանական շներին նուիրուած միջոցառում

Հոկտեբեր 10-ին, Գլենդէյլի Վերդուգօ Զբօսայգում կազմակերպուած «Գլենդէյլի K9-ները զբօսայգում» (Glendale K-9s in the Park) իւրայատուկ միջոցառմանը մասնակցեցին քաղաքից եւ մօտակայ շրջաններից ժամանած՝ ընտանի կենդանիների հարիւրաւոր սիրահարներ:

Այցելուների բարձր ծափահարութեան արժանացան Գլենդէյլի K-9 ստորաբաժնի խուզարկու շները, որոնք ներկայացրեցին իրենց կարողութիւններն ու հմտութիւնները՝ քրէական կասկածեալներին հետեւելու ու չեզոքացնելու գործում:

Նախատեսուած էր կենդանիերաժշտութիւն, ուտեստեղէնի մատակարարում, վիճակախաղ, մանկական յատուկ խաղատեղեր ու ծրագրեր, ինչու չէ նաեւ զուարճալի մրցոյթներ՝ կենդանիների մասնակցութեամբ: Յատկացուած տաղաւարներում կենդանիներին մատուցւում էին յատուկ ծառայութիւններ կամ վաճառւում նրանց վերաբերող պիտոյքներ: Մատչելի գնով մատուցւում էր կենդանիների փոխպատւաստման սպասարկում, ինչին ընդառաջեցին կենդանատէրերը:

Նկատելի էր հայ բնակչութեան մեծաքանակ մասնակցութիւնը, որն ինքնըստինքեան բացատրում էր, թէ ինչպէս ընտանի կենդանիները վայելում են հայ ընտանիքների համակրանքն ու սէրը: Ամէն անկիւնում կարելի էր հանդիպել հայ երիտասարդ կամ տարեց անհատի, որը քայլում էր իր շան հետ:

Մի երիտասարդուհի ներկայացնելով Հասկի ցեղին պատկանող Ռոդոսին՝ պատմում է, թէ ինչպէս տաս տարի առաջ ձագուկ Ռոդոսը դարձաւ ընտանիքի անդամ: «Մենք Ռոդոսին շատ ենք սիրում: Նա մեզ հետ մեծանալով՝ ընդունել է մեր սովորութիւնները» ասում է Վիկտորիան: Էդւին Հաւթւանին ունի հինգ տարբեր շներ: Նա եօթ տարեկանից շուն է ունեցել: Էդւինը հաստատում է, որ հայերի մէջ ընդունւած են ընտանի կենդանիները, սակայն շեշտում է, որ շուն պահելը իր հետ բերում է ծանր պատասխանատւութիւն՝ պարտադրելով յատուկ խնամք:

Արութին Ղազարեանը երէք ամիս է, որ պահում է Շադոյին: Նա իր շանը գտնում է անչափ ուշիմ: Մաթիլդա Ահանգարին շեշտում է, որ ընտանիքի բոլոր անդամներով անչափ կապուած են մեկամեայ Մուշիին: Հինգ ամեայ Չարլին ապրում է Արթուր Մկրտումեանի ընտանիքի հետ: Արթուրը ասում է, որ Չարլին իրեն հանգստութիւն է պատճառում, այնպէս որ իրիկունները, աշխատանքից վերադառնալուն պէս, նրա հետ քայլելուէ գնում: Արթուրը բարձր գնահատելով կազմակերպուած միջոցառումը՝ կարեւոր է համարում նման ծրագիրների յաճախական կազմակերպումը: Նոյն ընտանիքից՝ Մերին արդէն չորս ամիս է, որ պահում է իր անձնական շանը:

52 տարեկան Օննիկ Նազարեանը միջոցառման մասնակցում է իր շան՝ Թոբիի հետ: Նա իր հասակիցներին խորհուրդ է տալիս առողջ մնալու համար շուն ունենալ: «Նրանք ովքեր շուն պահեն, սրտի խնդիր չեն ունենայ, քանի որ շանը ամէն օր քայլեցնելու պիտի տանեն» կարեւորում է նա: Դայանա Երնազեանը պատմում է եռամեայ Լունայի ընկերական բնաւորութեան մասին: Նրա համոզմամբ՝ կազմակերպուած ձեռնարկը բացառիկ առիթ էր իրեն՝ զարգացնելու համար իր գիտելիքները: Իվէթը իր 14 ամեայ արու զաւակիհետ, որը շների սիրահար է, ներկայ է գտնւել միջոցառման: Նա փափագում է շուն ունենալ, չնայած ներկայ պայմանները արգելք են հանդիսանում:

Սոյն միջոցառումը կազմակերպուել էր Գլենդէյլի Քաղաքապետարանի Գործավարի Գրասենեակի, Գլենդէյլի Ոստիկանութեան Հիմնադրամի, K-9 ստորաբաժնիեւ Զբօսայգիների ու Համայնքային Ծառայութիւնների նախաձեռնութեամբ, որպէսզի նիւթական աղբիւրներ հայթայթուեն քաղաքի ոստիկանական շների ստորաբաժնի համար: Նուիրատուութիւններից գոյացած հասոյթը յատկացուելու էր ստորաբաժնին, որը իր չորսամեայ գործունէութեան ընթացքին ֆինանսաւորուել է ընդհանրապէս անձնական նուիրատուների շնորհիւ: Ներկայում ստորաբաժնի ու նրա չորս Ջերման Շեփըրդ շների ճակատագիրը՝ ազդուելով վերջին ժամանակների տնտեսական ճգնաժամից անորոշութեան մէջ է:

(Լուսանկարները նկարահանել է Էրւին Եաղուբեանը)

Նիւթը տպագրուել է նաեւ «Օրակարգ» ամսաթերթում:

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Նոյեմբեր 2009, Ե տարի, թիւ 49, էջ 5

Հարցազրոյց՝ Գլենդէյլի «Character and Ethics Project»-ի եւ Գլենդէյլի Հրշէջ Բաժանմունքի կողմից գնահատանքի արժանացած՝ Սթեֆանի Օսիփովի հետ

Գնահատուեց Գլենդէյլահայ՝ Սթեֆանի Օսիփովի մարդասիրական արարքը
Երկու առանձին միջոցառումներով գնահատուեց Գլենդէյլահայ փրկարար՝ Սթեֆանի Օսիփովը հարեւանուհուն մահից փրկելու համար: Հարեւանուհին ամուսնուհետ ունեցած վէճի ընթացքին հրազէնային վնասուածք էր ստացել դէմքից: Դէպքի օրը Սթեֆանին լսելով կրակոցի ձայնը դրացու տնից՝ օգնութեան է շտապում, որտեղ մինչ շտապօգնութեան հասնելը՝ նրան յաջողւումէ կանխել տուժածի արիւնահոսութիւնըեւ ուշքիպահել նրան:

Սեպտեմբերի 22-ին Գլենդէյլի «Նկարագիր եւ Բարոյականութիւն Նախագիծ» (Character and Ethics Project) Համայնքային պարգեւատրման ծրագրին, որ կազմակերպուել էր Գլենդէյլի Կրթաշրջանի նախաձեռնութեամբ, մեծարուեցին համայնքի բազմաթիւ ներկայացուցիչներ՝ Լոս Անջելըս մարզի եւ Գլենդէյլի Հրշէջ բաժանմունքներից, Գլենդէյլի Ոստիկանութիւնից եւ Լոս Անջելըս գաւառիՇերիֆ բաժանմունքի Քրէսէնթա Վալի Կայանից եւ այլ կազմակերպութիւններից:Միջոցառման ընթացքում յիշեալ անձինք, ինչպէս Ս.Օսիփովը, գնահատուեցին իբրեւ օրինակելի նկարագրի եւ բարոյականութեան տէր տիպարներ:

Հոկտեմբերի7-ին Սթեֆանի Օսիփովըկրկին անգամ գնահատւեց Գլենդէյլի Հրշէջային բաժանմունքի տարեկան պարգեւատրման ճաշկերոյթին, որկազմակերպուել էր սոյն բաժանմունքի եւ «Sunrise Rotary Club»-ի նախաձեռնութեամբ: 18-ամեայ Սթեֆանին յուլիսին աւարտել է Clark Magnet High School միջնակարգ դպրոցը: Նա անց է կացրել է շտապօգնութեան Emergency Responder յատուկ դասընթացներ: Յիշատակելի է, որ 2008-ի Ապրիլ 24-ին Հոլիվուդում կայանալիք Հայոց Ցեղասպանութեան ոգեկոչման քայլարշաւին Սթեֆանին եւ իր համադպրոցական ընկերուհինշտապ օգնութիւն են ցուցաբերել ուշաթափ եղած մի հայ երիտասարդուհու, որը վայր ընկնելու պատճառով գլխիցարիւնահոսութիւն էր ստացել:

Խնդրեմ ամփոփ կերպով ընթերցողին ծանօթացնել քո կենսագրութիւնը։

Ծնուել եմ 1990-ի դեկտեմբերի 10-ին Գրանադա Հիլզում: Այս տարուայ յունիսին աւարտեցի Լա Քրասենթայի Քլարք Մագնեթ Միջնակարգ Դպրոցը: Ներկայում յաճախում եմ Գլենդէյլի Հանրայինքոլեջ, հետեւելով ընդհանուր կրթութեան (General education) դասընթացներին: Երեք տարի առաջ սկսեցի աշխատել Գլենդէյլի YMCA ընկերակցութեան մէջ, ուր ստացայ Ellis &Associates-ի լողաւազանային փրկարարութեան (pool lifeguarding) վկայականը: Այս տարի ամռանը Castaic Lake Rookie Academy-ից ստացայ Կարմիր խաչի շտապ օգնութեան Emergency Responder-ի վկայականը:

Աշխատել եմ YMCA-ում, որտեղ լող սովորեցնելու կողքին՝ զբաղուել եմ փրկարարութեամբ: Նաեւ ամռան ամիսներին աշխատել եմ Քասթէյք լճի լողափի փրկարարական կազմում: Պէտք է նշեմ, որ փրկարարական գործը լճում աւելի դժուար է՝ քան լողաւազանում: Լողը իմ ամենասիրած մարզանքն է: Արդէն չորս տարի է, որ լողում եմ: Մասնակցել եմ զանազան մրցոյթներին: 2007-ին Ամենաարժէքաւոր Լողորդի անւանում ստանալով՝ գնահատուեցի որպէս առաջնակարգ լողորդ դպրոցի լողի խմբի կազմում:

Հարեւանուհուդ պատահածի մասին,ի՞նչպէս փրկեցիր իրեն:

Պատրաստւում էի ընկերոջս հետ մեկնել՝ Emergency Responder-ի վկայականի յանձնման արարողութեանը մասնակցելու, երբ դրացու տնից լսեցի աղմուկը: Ես ու ընկերս դուրս եկանք: Յանկարծ դէմ դիմաց հանդիպեցի հարեւանուհուս՝ նկատելով ուժեղ արիւնահոսութիւնը այտի վրայ ստացած վնասուածքի պատճառով: Ըստ երեւոյթին՝ ամուսինը կրակել էր դէմքին: Նա անյոյս քայլում էր դէպի ինձ ու չգիտէր, ինչ անել: Արդէն վայր էր ընկնում, երբ իրեն բռնեցի ու նստեցրի աստիճաններին: Փամփուշտը խոր չէր թափանցել, սակայն ուժեղ արիւն ահոսութիւն էր պատճառել, որը շարունակուելու դէպքում վտանգի էր ենթարկելու տուժածիկեանքը: Արիւնահոսութիւնը կանխելունպատակով օգտագործեցի հագիս շորը՝ սեղմելով այն վէրքի վրայ: Կինը խուճապի էր մատնուել ու չէր կարողանում խօսել: Շոկի մէջ մտնելու պարագայում նրա կեանքը վտագի էր ենթարկւելու: Ուստի նրա հետ անընդհատ խօսում էի եւ փորձում հանգստացնել իրեն: Կինը վզի շրջանում ցաւից տառապում էր: Լուծանք պատճառող ողնուղեղային վնասւածքներից խուսափելու համար փորձում էի գլուխը անշարժ պահել:

Հայրս, եղբայրս եւ ընկերս շատ օգնեցին: Ընկերս կնոջ ամուսնու ձեռքից առաւ հրացանը: Հայրս ինձ համար ձեռնոց բերեց: Նրանք ոստիկանութեան զանգահարեցին: Հարեւանուհուս աղջիկը չհաւատալով իր մօր համար պատահածը՝ լացում եւ դէս ու դէն էր վազում: Հայրս իրեն տարաւ մեր տուն եւ փորձեց հանգստացնել: Հարեւաննեը միայն դիտում էին: Շուրջ հինգ րոպէ անց շտապ օգնութիւնից եկան: Նրանք կնոջը արագ գետին պառկացրեցին եւ տեղում սկսեցին կատարել հարկաւոր ստուգումներն ու բուժումները: Կինը անգլերէն չգիտէր, ուստի իր մօտ մնալով՝ թարգմանում էի խօսակցութիւնը: Բժշկական անձնակազմին զգուշացրի վզի ողնաշարի հաւանական վնասուածքներիմասին:

Ի՞նչ էիր մտածում այն պահին,երբ տնից դուրս ելելով հանդիպեցիր կնոջը:

Միայն մտածում էի օգնել իրեն: Չէի մտածում թէ ինչ է պատահել կամ ինչպէս է պատահել: Օրուայ աւարտին ուրախ էի, որ կարողացել եմ մի բան անել: Պարծենում էի ընտանիքիս անդամներով, քանի որ օգնեցին, հակառակ հարեւաններին, որ չկամեցան մինչեւ իսկ դուրս գալ, նրանք՝ ովքեր չուզեցին որեւէ կերպ խառնուել հարցին:

Ի՞նչպէս եղաւ, որ կնոջը վիրաւորուած տեսնելով՝ խուճապի չմատնուեցիր:

Ես սովոր եմ նման դէպքերի, քանի որ փրկարար եմ: Պատահել են զանազան դէպքեր, ուր մէկը վայր է ընկել կամ ջրում խեղդւել: Արդէն գիտեմ, որ նման պարագաներում պիտի շտապեմօգնութեան: Հայրս բժշկական տարրալուծարանում է աշխատել: Նա արեան նմուշներ էր զննում: Հօրս աշխատավայրում եղել եմ յաճախ եւ արիւնիցվախ չունեմ:

Անցեալ տարի Ապրիլի 24-ի ոգեկոչման արարողութեան ժամանակ եւս դու օգնել ես ուշաթափ եղած մի երիտասարդուհու:

Այդ օրը ընկերուհիներով Մոնթեբելլօ էինք գնացել: Ծաղիկներ էինք յանձնում Հայոց Ցեղասպանութեան զոհերի յուշարձանին: Սկաուտները կանգնած էին ուղիղ շարքով: Օդը անչափ շոգ էր: Յանկարծ մի սկաուտ աղջիկ ջրազրկման (dehydration) արդիւնքում ուշաթափ վայր ընկաւ եւ գլուխը դիպչելովքարէ պատին՝ ճակատը խոր ճղուեց: Արիւնահոսութիւնը կանխելու համար վէրքը պինդ սեղմեցի, ապա ոտքերը մարմնից աւելի բարձր դիրքում դրեցի եւ սկսեցի իր հետ խօսել: Ամբողջ ժամանակ YMCA-ում աշխատակից ընկերուհիս օգնումէր ինձ:

Ուրեմն վթարներ պատահելու դէպքում, դու տեղում պատրաստ կանգնած ես իրավիճակը կարգաւորելու:

(Ծիծաղելով հաստատում է) Ընկերս՝ Արինն էլ իմ նման է: Երկու-երեք անգամ վթարներ են պատահել մեր ներկայութեամբ, ուր կանգնել եւ օգնել ենք: Մի դէպքում վարորդը կաթուածք ստանալով՝ մեքենան քշեց ծառերի մէջ, ուր մենք կանգնեցինք օգնելու:

Այս բոլորը ապացուցում է քո մէջ առկայ համարձակութիւը, ինքնավստահութիւնը եւ այն յատկանիշները, որոնց շնորհիւ անհրաժեշտ եղած պահին կարող ես փրկել տուժուածին: Այդ կարողութիւնը ի՞նչպէս է քո մէջ առաջացել:

Կուզեմ յիշել քեռուս համար պատահածը: Իմ երիտասարդ քեռուս հրել են ջրի մէջ եւ քանի որ նա լողալ չգիտէր, խեղդուել է լճի մէջ: Երբ մայրս առաջին անգամ պատմեց այդ դժբախտ պատահարի մասին, մտածեցի, որ չեմ ուզի դա կրկնուի որեւէ անձի եղբօր կամ որդու համար: Այն կինը,որ ես փրկեցի՝ ինքը մայր է, ունի զաւակ, հօրաքոյր է, մօրաքոյրէ... Ուզում եմ փրկել բոլորին, որովհետեւ նրանց կեանք է տրուել ապրելու համար: Մօրս դառը յիշողութիւնը դարձաւ դրդապատճառ՝ մարդկանց օգնելու համար:

Հայրս նոյնպէս դերակատար է եղել իմ կեանքում: Նա որպէս տարրալուծարանի վարիչ, աշխատել է բժշկական ասպարէզում: Հայրս ինձ շատ բաներ է սովորեցրել: Ես նոյնպէս ցանկանում եմ ծառայել բժշկական ասպարէզում: Դրա պատճառով էլ մտադիր եմ բժիշկ դառնալ:

Ի՞նչ են կեանքիդ ապագայ ծրագրերը:

Ինչպէս ասացի՝ ուզում եմ բժիշկ դառնալ, ցանկանոումեմ կրթութիւնս շարունակել UC Irvine-ում՝ աշխատելով տեղի հիւանդանոցում: Նախքան այդ, մտադիր եմ միւս տարի ստանալ ծովային փրկարարութեան վկայականը: Յետոյ հաւանաբար կանցնեմ paramedics-ի դասընթացներ: Միւս կիսամեակին պիտի արձանագրուեմ EMT-ի (Emergency Medical Technician) համար:

Իսկ ի՞նչ խօսքով կը ցանկանաս եզրափակել հարցազրոյցը։ Կա՞յ որեւէ մի բան աւել ացնելու:

Ընկերս՝ Արին Գասպարեանը շատ է օգնել ինձ: Երբ ուզում էի Քասթէյք լճում փրկարար դառնալ, նա ինձ շատ քաջալերեց: Ես առաջնորդւում եմ իր այս խօսքով.

«Քո կեանքը ապրել չարժէ, եթէ չես կարող փրկել մի այլ անձի կեանքը»:

Սոյն հարցազրոյցը նաեւ տպագրւել է «Օրակարգ» ամսաթերթում:

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Նոյեմբեր 2009, Ե տարի, թիւ 49, էջ 8

Երեք Հրշէջներ Պարգեւատրուեցին՝ Փաթրիք Համբարչեանին Փրկելու Համար

Գլենդէյլի Հրշէջ բաժանմունքի եւ Sunrise Rotary Clubի նախաձեռնութեամբ՝ Չորեքշաբթի Հոկտեմբերի 7ին քաղաքի Հիլթոն հիւրանոցում կազմակերպուեց Գլենդէյլի Հրշէջ բաժանմունքի տարեկան պարգեւատրման ճաշկերոյթը (Glendale Fire Department Awards Luncheon), որտեղ մեծարուեցին անձնակազմից եւ համայնքից 20ից աւել պատուարժան ներկայացուցիչներ, որոնք աննկարագրելի զոհաբերութիւն, խիզախութիւն եւ տքնաջան աշխատանք էին ցուցաբերել համայնքային կեանքում: Ձեռնարկը նուիրուած էր վերջերս շրջանի անտառահրդեհների դէմ պայքարում զոհուած՝ հրշէջ խմբի պետ Թեդմոնդ Հալին (Tedmund Hall) եւ մասնագէտ հրդեհաշէջ Արնալդօ Քինոնեսին (Arnaldo Quinones):

Սոյն հանդիսութեան բարձր գնահատուեցին հրշէջային կազմից՝ հրշէջ խմբի պետ Քէն Մեք-նիւն (Ken MacNew), հրշէջ՝ æան Վաշինգտօնը (John Washington) եւ հրդեհային բաժնի հաղորդակցական կապերի վարիչ՝ Շան Օքանըրը (Sean O’Connor)՝ Օգոստոս 3ին «Չիլթօն»ի պատահարում ցուցաբերած հերոսութեան համար, որի արդիւնքում մահից փրկուել էին բոցերով շրջապատուած հայազգի հրշէջ՝ Փաթրիք Համբարչեանը եւ նրա ամերիկացի գործընկեր՝ Քեւին Քուն (Kevin Ku):

Յիշատակելի է, որ Օգոստոս 3ին գիշերուայ տասի ժամերին Գլենդէյլի Վէսթերն պողոտայի համար 27 կայանից մի խումբ հրշէջներ, դրանց թւում Փ. Համբարչեանը եւ Ք. Քուն, գործուղւում են Chilton Drive՝ մեկուսացնելու հրդեհը, որը բռնկուել էր մի բնակարանում: Դէպքի վայր հասնելուն պէս Փաթրիքը եւ Քեւինը խիզախօրէն բարձրանում են բնակարանի երկրորդ յարկ՝ կրակը ակունքից մարելու նպատակով, սակայն շրջապատւում են բոցերով: Այդպիսով Փաթրիքը ստանում է երրորդ աստիճանի այրուածքներ՝ մարմնի 20 տոկոսում, իսկ Քեւինը տուժում ծուխի շնչառութեամբ: Հիւանդանոցում Փաթրիքը ենթարկւում է զանազան վիրահատումների: Այսօր Փաթրիքը վերականգնելով իր առողջութիւնը՝ պատրաստւում է աշխատանքի վերադառնալ յառաջիկայ շաբաթներում:

 

Լուրը նաեւ տպագրւել է «Ասպարէզ» եւ «Օրակարգ» պարբերականներում:

«Ասպարէզ» օրաթերթ, հոկտեմբերի 30, 2009, էջ 6

«Օրակարգ» ամսաթերթ, Նոյեմբեր 2009, Ե տարի, թիւ 49, էջ 5

Գլենդէյլահայ Սթեֆանի Օսիփովի Հերոսական Արարքը Գանահատւել Է

Երկու առանձին միջոցառումներով գնահատուեց Գլենդէյլահայ փրկարար՝ Սթեֆանի Օսիփովը՝ մահից փրկելու համար հարեւանուհուն, որը ամուսնու հետ ունեցած վէճում հրազէնային վնասուածք էր ստացել դէմքի շրջանից: Դէպքի օրը Սթեֆանին լսելով կրակոցի ձայնը դրացու տնից՝ օգնութեան է շտապում, որտեղ մինչ շտապ օգնութեան հասնելը՝ նրան յաջողւում է կանխել տուժածի արիւնահոսութիւնը եւ ուշքի պահել նրան:

Սեպտեմբերի 22ին Գլենդէյլի Վարք ու բարոյականութեան նախագծի (Character and Ethics Project) Համայնքային պարգեւատրման ձեռնարկին (Community Awards Program), որ կազմակերպուել էր Գլենդէյլի Կրթաշրջանի (Glendale Unified School District) նախաձեռնութեամբ, մեծարուեցին համայնքի բազմաթիւ ներկայացուցիչներ՝ Լոս Անջելըս մարզի եւ Գլենդէյլի Հրշէջային բաժանմունքներից, Գլենդէյլի Ոստիկանութիւնից ու Լոս Անջելըս գաւառի Շէրիֆի բաժանմունքի Քրէսէնթա Վալիի Կեդրոնից ու այլ կազմակերպութիւններից: Միջոցառման‘ մի շարք անձինք, ինչպէս Ս. Օսիփովը, գնահատուեցին իբրեւ շնորհալի նկարագրի ու բարոյական վարքի տէր՝ օրինակելի տիպարներ:

Հոկտեմբերի 7ին Սթեֆանի Օսիփովը կրկնակի գնահատուեց Գլենդէյլի Հրշէջային բաժանմունքի տարեկան պարգեւատրման ճաշկերոյթին (Glendale Fire Department Awards Luncheon), որ կազմակերպուել էր սոյն բաժանմունքի եւ Sunrise Rotary Clubի նախաձեռնութեամբ: Միջոցառման մեծարուեցին բաժանմունքի անձնակազմի եւ համայնքի 20ից աւել պատուարժան ներկայացուցիչներ՝ ցուցաբերած աննկարագրելի զոհաբերութեան, խիզախութեան եւ նուիրական ու տքնաջան աշխատանքի համար:

18ամեայ Սթեֆանին Յուլիսին է աւարտել միջնակարգը՝ Clark Magnet High Schoolից: Նա անցել է Emergency Responderի յատուկ դասընթացներ: Յիշատակելի է, որ 2008 թ. Ապրիլի 24ին Հոլիվուդում կայանալիք Հայոց Ցեղասպանութեան ոգեկոչման քայլարշաւին Սթեֆանին եւ իր համադպրոցական ընկերուհին շտապ օգնութեան են հասնում ուշաթափ եղած մի հայ երիտասարդուհու, որը վայր ընկնելու արդիւնքում՝ արիւնահոս վնասուածք էր ստացել գլխի շրջանում:

 

Լուրը նաեւ տպագրւել է «Ասպարէզ» օրաթերթում: 

«Ասպարէզ» օրաթերթ, հոկտեմբերի 30, 2009, էջ 6